لینوکس (Linux) یک سیستم عامل رایگان و منبع باز است که بر پایه یونیکس (Unix) ساخته شده است.

این سیستم عامل تحت گواهینامه GPL (مجوز عمومی GNU) منتشر می‌شود، که به کاربران اجازه می‌دهد آن

را استفاده کنند، مطالعه کنند و حتی مورد اصلاح قرار دهند و نسخه‌های تغییر یافته را توزیع کنند.

لینوکس در ابتدا توسط لینوس توروالدز (Linus Torvalds) در سال ۱۹۹۱ ایجاد شد و اکنون به عنوان یکی از

سیستم‌های عامل محبوب و پرکاربرد در سراسر جهان شناخته می‌شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته لینوکس این است که به صورت گسترده در انواع دستگاه‌ها و سرورها مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله رایانه‌های رومیزی، سرورهای وب، دستگاه‌های هوشمند، تلفن‌های همراه، روترها، تلویزیون‌های هوشمند و دستگاه‌های اینترنت اشیا.

لینوکس به لحاظ معماری نرم‌افزاری، با استفاده از هسته لینوکس که به عنوان قلب سیستم عامل عمل می‌کند، و پروژه‌ها و توزیع‌های مختلفی که از این هسته استفاده می‌کنند، به وجود می‌آید.

برخی از نام‌های شناخته شده توزیع‌های لینوکس شامل اوبونتو (Ubuntu)، فدورا (Fedora)، دبیان (Debian)، سوزه (openSUSE) و آرچ لینوکس (Arch Linux) هستند.

لینوکس به دلیل خصوصیاتی نظیر امنیت بالا، پایداری، انعطاف‌پذیری، قابلیت سفارشی‌سازی بالا و همچنین هزینه صفر

برای استفاده، برای افراد و سازمان‌ها جذاب است.

همچنین، اکوسیستم وسیعی از نرم‌افزارها، ابزارها و منابع آموزشی برای لینوکس وجود دارد که به کاربران کمک می‌کند تا

با این سیستم عامل آشنا شوند و از آن بهره‌برداری کنند.

تاریخچه سیستم عامل لینوکس

تاریخچه سیستم عامل لینوکس به سال ۱۹۹۱ بازمی‌گردد، زمانی که لینوس توروالدز (Linus Torvalds)، دانشجوی دانشگاه هلسینکی در فنلاند، تصمیم گرفت یک هسته جدید برای سیستم عامل خود بسازد.

وی این کار را به عنوان یک پروژه شخصی آغاز کرد و هدفش ایجاد یک هسته کوچک و قابل توسعه برای استفاده در رایانه شخصی بود.

توروالدز ابتدا هسته را برای استفاده شخصی خودش نوشت و آن را با مجوز GPL (مجوز عمومی GNU) منتشر کرد.

این مجوز به کاربران اجازه می‌دهد هسته را استفاده کنند، مطالعه کنند، آن را تغییر دهند و نسخه‌های تغییر یافته را توزیع کنند.

با گذر زمان، تعداد بیشتری از برنامه‌نویسان به پروژه لینوکس ملحق شدند و به توسعه و بهبود آن کمک کردند.

در سال ۱۹۹۴، توروالدز نسخه اولیه رسمی لینوکس را منتشر کرد و این سیستم عامل به تدریج مورد توجه جامعه فناوری قرار گرفت.

این بستر منبع باز و رایگان باعث شد تا توسعه دهندگان و کاربران از سراسر جهان به طور فعال در توسعه و انتشار نسخه‌های جدید و بهبودهای لینوکس شرکت کنند.

از آن زمان تا به امروز، لینوکس به عنوان یکی از سیستم‌های عامل محبوب و پرکاربرد در سراسر جهان شناخته می‌شود و در انواع دستگاه‌ها و سرورها استفاده می‌شود.

توروالدز همچنان نقش فعالی در توسعه و نگهداری هسته این سیستم عامل دارد، همچنین یک انجمن بزرگ از توسعه دهندگان و متخصصان لینوکس برای حمایت و توسعه این پروژه وجود دارد.

انواع روش‌های استفاده از لینوکس

لینوکس به عنوان یک سیستم عامل چندمنظوره، در انواع متنوعی از دستگاه‌ها و محیط‌های استفاده می‌شود. در زیر به برخی از روش‌های استفاده از لینوکس اشاره می‌کنم:

1. رایانه‌های رومیزی: می‌توانید لینوکس را بجای سیستم عامل ویندوز روی رایانه‌های رومیزی خود نصب کنید. توزیع‌های مختلفی از لینوکس برای رایانه‌های رومیزی وجود دارند که برخی از محبوب‌ترین آنها عبارتند از: اوبونتو (Ubuntu)، فدورا (Fedora)، لینوکس مینت (Linux Mint) و دبیان (Debian).
2. سرورها: لینوکس به عنوان یک سیستم عامل سرور قدرتمند و پایدار شناخته می‌شود. بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها از لینوکس برای اجرای سرویس‌ها و برنامه‌های خود در سرورها استفاده می‌کنند. توزیع‌هایی مانند رد هت (Red Hat)، سنت او اس (CentOS) و اوبونتو سرور (Ubuntu Server) برای استفاده در سرورها شناخته شده‌اند.
3. دستگاه‌های هوشمند: لینوکس به عنوان سیستم عامل بسیار قابل انعطاف و سبک شناخته می‌شود و برای دستگاه‌های هوشمند نیز استفاده می‌شود. برخی از تلفن‌های همراه مبتنی بر این سیستم عامل عبارتند از: آندروید (Android) که بر پایه لینوکس است، تلفن‌های هوشمند سامسونگ (Samsung) که از توزیعی به نام تایزن (Tizen) استفاده می‌کنند و تلفن‌های هوشمند سونی (Sony) که از توزیعی به نام سیاروس (Sailfish) استفاده می‌کنند.
4. روترها و تجهیزات شبکه: بسیاری از روترها و تجهیزات شبکه از این سیستم عامل برای اجرای سیستم عامل خود استفاده می‌کنند. لینوکس به عنوان یک سیستم عامل پایدار و امن، مورد توجه برای استفاده در شبکه‌های کوچک و بزرگ است.
5. دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT): این سیستم عامل به عنوان یک سیستم عامل مناسب برای دستگاه‌های اینترنت اشیا استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها می‌توانند شامل سنسورها، دستگاه‌های خانه هوشمای، دستگاه‌های پزشکی هوشمند، دستگاه‌های خودران و بسیاری دیگر باشند. لینوکس به عنوان یک سیستم عامل کارآمد و چندمنظوره، قابلیت اجرای روی دستگاه‌هایی با منابع محدود را نیز دارد.

این فقط چند نمونه از روش‌های استفاده از لینوکس است و این سیستم عامل در حقیقت به عنوان یک سیستم عامل

قابل استفاده در طیف وسیعی از دستگاه‌ها و محیط‌ها شناخته شده است.

Unix چیست؟

UNIX یک سیستم عامل قدرتمند و چندکاره است که در دهه ۱۹۷۰ توسط گروهی از مهندسان نیوجرسی بل لباب (Bell Labs) توسعه داده شد.

اصلی‌ترین هدف از طراحی UNIX، ایجاد یک سیستم عامل قابل حملی بود که بتواند بر روی ماشین‌های مختلف اجرا شود.

UNIX از زبان سی برای پیاده‌سازی شده است و از طریق خط فرمان (Command Line Interface) قابل استفاده است.

این سیستم عامل برای استفاده در سرورها، ایستگاه‌های کاری، دستگاه‌های مخابراتی و سایر دستگاه‌هایی که نیاز به عملکرد بالا و پایداری دارند، مناسب است.

یکی از ویژگی‌های برجسته UNIX، قابلیت چندکاره (Multitasking) است که به کاربر اجازه می‌دهد تا بتواند بیش از یک برنامه را به صورت همزمان اجرا کند.

همچنین، UNIX دارای سیستم فایل سلسله مراتبی است که به کاربران اجازه می‌دهد فایل‌ها و دایرکتوری‌ها را به صورت سازمان‌یافته و سلسله مراتبی مدیریت کنند.

با گذر زمان، UNIX به عنوان یک استاندارد صنعتی شناخته شد و نسخه‌های مختلفی از آن توسط شرکت‌ها و سازمان‌ها منتشر شدند. برخی از رایج‌ترین نسخه‌های UNIX عبارتند از:

AIX از IBM، Solaris از شرکت اوراکل، HP-UX از شرکت اچ‌پی و macOS که نسخه اختصاصی از UNIX است.

همچنین، تحت تأثیر UNIX، یک سیستم عامل مشابه به نام Linux در دهه ۱۹۹۰ توسعه یافت که به صورت رایگان و متن باز در دسترس قرار گرفت.

لینوکس، بر پایه UNIX استوار است و از بسیاری از ویژگی‌ها و اصول طراحی UNIX الهام گرفته است.

تفاوت Linux و Unix چیست؟

لینوکس (Linux) و یونیکس (UNIX) دو سیستم عامل متفاوت هستند، اما به دلایلی شباهت‌هایی نیز دارند.

در زیر به برخی از تفاوت‌های اصلی بین این دو سیستم عامل اشاره می‌کنم:

1. منشأ و تاریخچه: یونیکس از دهه ۱۹۷۰ توسط گروهی از مهندسان نیوجرسی بل لباب (Bell Labs) توسعه داده شد، در حالی که لینوکس در دهه ۱۹۹۰ توسط لینوس توروالدز (Linus Torvalds) توسعه یافت و بر پایه کد منبع باز گنو/این سیستم عامل (GNU/Linux) استوار است.
2. مالکیت و لایسنس: یونیکس از ابتدا تحت مالکیت شرکت‌هایی مانند ای‌تی‌آندت (AT&T) بوده و برای استفاده تجاری نیاز به خرید لایسنس داشت. از طرفی، این سیستم عامل تحت مجوز متن باز (Open Source) توزیع می‌شود و کد منبع آن برای عموم قابل دسترس است.
3. استاندارد: یونیکس به عنوان یک استاندارد صنعتی شناخته می‌شود و برخی از نسخه‌های آن توسط شرکت‌ها منتشر می‌شوند. از طرف دیگر، این سیستم عامل در ابتدا بر اساس استانداردها و اصول طراحی یونیکس ساخته شده است، اما به عنوان یک سیستم عامل مستقل شناخته می‌شود و بیشتر توسط جامعه توسعه‌دهندگان تحت حمایت و توسعه قرار می‌گیرد.
4. توزیع‌ها: یونیکس توسط شرکت‌ها مانند ای‌بی‌ام (IBM)، سان میکروسیستمز (Sun Microsystems) و اچ‌پی (HP) در قالب نسخه‌های خاصی مانند AIX، Solaris و HP-UX منتشر شده است. در مقابل، لینوکس توسط جامعه توسعه‌دهندگان در قالب توزیع‌های مختلفی مانند اوبونتو (Ubuntu)، فدورا (Fedora) و دبیان (Debian) ارائه می‌شود.
5. کاربرد: یونیکس اغلب در محیط‌های سروری، محیط‌های کسب و کار و دستگاه‌های بزرگ استفاده می‌شود. از طرفی، لینوکس در طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها از رایانه‌های رومیزی و لپتاپ‌ها تا سرورها، دستگاه‌های اینترنت اشیا و تجهیزات شبکه استفادهمی‌شود.

در کل، لینوکس و یونیکس دو سیستم عامل متفاوت هستند اما با توجه به این که لینوکس بر پایه اصول طراحی

یونیکس ساخته شده است، شباهت‌های زیادی در معماری و ویژگی‌های عمومی دارند.

بخش‌ها مختلف لینوکس

اگر می‌خواهید با سیستم‌عامل Linux آشنا شوید، باید اجزای تشکیل‌دهنده آن را بشناسید که به‌عنوان معماری Linux نیز شناخته می‌شود. این اجزا عبارت‌اند از:

• بوت‌لودر (Bootloader): نرم‌افزاری برای مدیریت فرایند بوت کامپیوتر است.
• هسته (Kernel): بخش اصلی و ماهیت کلی این سیستم عامل است که مدیریت CPU و حافظه و دستگاه‌های جانبی را برعهده دارد. هسته اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین سطح در این سیستم‌عامل است.
• سیستم Init: سیستمی فرعی که فضای کاربر را Bootstaps و فرایند بوت را پس از Bootloader مدیریت می‌کند.
• Daemons: این بخش برای خدمات پس‌زمینه‌ای (چاپ، صدا، زمان‌بندی و…) است که حین بوت یا پس از ورود به دسکتاپ راه‌اندازی می‌شود.
• سرور گرافیک (Graphical Server): این زیرسیستم که معمولاً با عنوان «سرور X» یا «X» نشان داده می‌شود، مسئول نمایش گرافیک روی مانیتور است.
• محیط دسکتاپ (Desktop Environment): این بخش اصلی‌ترین بخشی است که کاربران با آن تعامل دارند. انواع مختلفی از محیط‌های دسکتاپ (GNOME ،Cinnamon ،Mate ،Pantheon ،Enlightenment، KDE ،Xfce و …) وجود دارد و شامل برنامه‌های داخلی مختلف (بازی‌ها، ابزارهای پیکربندی، مرورگرها، مدیریت فایل و…) است.
• برنامه‌ها (Applications): از‌آن‌جاکه برنامه‌های محیط دسکتاپ معمولاً کامل نیستند، این سیستم عامل نیز مانند ویندوز و macOS نرم‌افزارهای متعددی برای نصب دارد. اغلب توزیع‌های این سیستم عامل نیز ابزارهایی برای دانلود و نصب برنامه‌های مختلف ارائه می‌دهند. برای مثال، توزیع این سیستم عامل اوبونتو از ابزاری با عنوان Ubuntu Software Center بهره می‌برد که امکان دسترسی به هزاران برنامه مختلف را به کاربران می‌دهد.

تفاوت لینوکس با سایر سیستم‌عامل‌ها

لینوکس با سایر سیستم‌عامل‌ها، از جمله ویندوز (Windows) و مک‌اواس (macOS)، در برخی جوانب متفاوت است.

در زیر به برخی از تفاوت‌های اصلی لینوکس با سایر سیستم‌عامل‌ها اشاره می‌کنم:

1. مبتنی بر متن باز: لینوکس تحت مجوز متن باز (Open Source) توزیع می‌شود، به این معنی که کد منبع آن برای عموم قابل دسترس است و افراد می‌توانند آن را بررسی، تغییر و توسعه دهند. این امر امکان استفاده از این سیستم عامل را برای جوامع توسعه‌دهندگان و کاربران باز می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سفارشی‌سازی و بهینه‌سازی بیشتری را بر روی سیستم عامل انجام دهند.
2. هسته لینوکس: لینوکس بر اساس هسته (Kernel) این سیستم عامل ساخته شده است. هسته لینوکس مسئول مدیریت منابع سخت‌افزاری، مدیریت پردازش‌ها، مدیریت حافظه و ارتباط با دستگاه‌های سخت‌افزاری است. این هسته به عنوان لایه میانی بین نرم‌افزار و سخت‌افزار عمل می‌کند و با استفاده از ابزارها و کتابخانه‌های مختلف، امکان توسعه و اجرای برنامه‌ها را فراهم می‌کند.
3. محیط کاربری: یکی از تفاوت‌های قابل توجه این سیستم عامل با سایر سیستم‌عامل‌ها، محیط کاربری (Desktop Environment) است. لینوکس از چندین محیط کاربری متنوع مانند جنوم (GNOME)، کده (KDE)، ایکس‌اف‌سی (XFCE) و میت (MATE) پشتیبانی می‌کند. این محیط‌ها به کاربران امکان می‌دهند تا با رابط‌های گرافیکی و ابزارهای متنوع، به راحتی با لینوکس کار کنند و تنظیمات و سفارشی‌سازی‌های مختلفی را انجام دهند.
4. پویایی و انعطاف‌پذیری: لینوکس به دلیل مجوز متن باز و مشارکت جامعه توسعه‌دهندگان، با پویایی و انعطاف‌پذیری بالایی تحت توسعه قرار می‌گیرد. به دلیل وجود منابع و ابزارهای غنی، کاربران و توسعه‌دهندگان می‌توانند لینوکس را به نیازها و سلیقه‌های خود سفارشی کنندتفاوت‌های بسیاری بین لینوکس و سایر سیستم‌عامل‌ها وجود دارد، اما در اینجا به چند تفاوت اساسی اشاره شد. برای درک کامل‌تر، می‌توانید به مطالعه بیشتر درباره لینوکس و سیستم‌عامل‌های دیگر پرداخته و از منابع معتبر استفاده کنید.

زبان های برنامه نویسی لینوکس

لینوکس به عنوان یک سیستم‌عامل، از طیف گسترده‌ای از زبان‌های برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کند. برخی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب و پرکاربرد برای توسعه نرم‌افزارهای لینوکس عبارتند از:

1. C و C++: C و C++ به عنوان دو زبان برنامه‌نویسی پایه برای توسعه نرم‌افزارهای این سیستم عامل استفاده می‌شوند. زبان C به خاطر سرعت و کارایی بالا و زبان C++ به خاطر قابلیت‌های شیءگرایی و توانایی مدیریت منابع بهینه، در توسعه نرم‌افزارهای سیستمی و کرنل لینوکس استفاده می‌شوند.
2. Python: Python یک زبان برنامه‌نویسی شیءگرا و سطح بالا است که در این سیستم عامل به طور گسترده استفاده می‌شود. Python با داشتن سینتکس ساده و قابل فهم، منابع غنی و کتابخانه‌های متعدد، برای توسعه برنامه‌های وب، علم داده، اتوماسیون سیستم و بسیاری از کاربردهای دیگر بسیار محبوب است.
3. Java: Java نیز یک زبان برنامه‌نویسی شیءگرا و قابل اجرا در ماشین‌های مجازی جاوا (JVM) است. برنامه‌های جاوا قابلیت قابلیت‌پذیری بالا، امنیت، قابلیت حمل و قابلیت اجرا در سطوح مختلف سیستم عامل را دارا هستند و برای توسعه برنامه‌های وب، نرم‌افزارهای سمت سرور و برنامه‌های تحت وب موجود در این سیستم عامل استفاده می‌شوند.
4. Ruby: Ruby نیز یک زبان برنامه‌نویسی شیءگرا و سطح بالا است که برای توسعه وب، نرم‌افزارهای سمت سرور و اسکریپت‌های سیستم در لینوکس استفاده می‌شود. Ruby به دلیل سینتکس خوانا و قابل فهم، تمرکز بر خلاقیت برنامه‌نویسان و وجود چارچوب‌های قوی مانند Ruby on Rails، بسیار محبوب است.

ممنون که تا اینجا پست همراه تیم حفظ بودید.